پایپینگ چیست؟

18 شهریور 1402
فولاد آسان
76

اصول پایپینگ و احداث خطوط لوله انتقال سیالات

طراحی و اجرای لوله ها و اتصالات با هدف انتقال سیال در یک مجموعه را لوله‌ کشی می ‌نامند. به طور کلی سه دسته لوله کشي در صنایع مختلف داریم:

  • لوله کشی صنعتی (Piping): لوله کشی در صنایع بزرگی مثل نفت و گاز را، پایپینگ می‌ گویند. انتقال حجم زیادی از سیالات در مسیرهای طولانی خطوط لوله در مجموعه ‌ها براساس اصول پایپینگ انجام می ‌گیرد که کمی جلوتر به آنها خواهیم پرداخت. پایپینگ مجموعه ای از لوله ها همراه تجهیزات و نگهدارنده های خطوط لوله مثل انواع شیرها، پمپ ها، اتصالات، مبدل ها و … است.
  • لوله کشی تاسیسات (Plumbing): از پررنگ ترین کاربردهای لوله کشی، در منازل است که به آن لوله کشی تاسیسات می‌گویند و معمولاً با هدف انتقال سیالاتی مانند آب و گاز انجام می شود.
  • خط انتقال (Pipeline): سیستم پایپینگ انتقال سیالات بین دو مجموعه را خط انتقال نامیده اند.

این سیستم‌ های لوله کشی در پتروشیمی، صنعت نفت و گاز، نیروگاه ها، شهرسازی و ساختمان‌‌ سازی، صنایع غذایی، کشاورزی و … کاربرد دارد. در تمام کاربردهایی که برای پایپینگ نام بردیم، سیالات به دلایل مختلفی با توجه به هدف کاربری، با استفاده از انواع تجهیزات از نقطه ای به نقطه دیگری منتقل می ‌شوند.

احداث خطوط لوله انتقال سیالات می تواند چالشی برای مهندسان به حساب بیاید زیرا خطوط لوله باید با توجه به اصول پایپینگ طراحی شوند که در ادامه مقاله به این موضوع می پردازیم.

اصول پایپینگ برای احداث خطوط لوله انتقال سیالات

اصول پایپینگ برای احداث خطوط لوله انتقال سیالات

اصول پایپینگ در واقع شامل طراحی، به کار گرفتن قوانین مربوطه و اجرای آنها است.

هنگام طراحی پایپینگ معیارهای زیر مورد بررسی قرار می گیرند:

  • نوع سیال جاری
  • دمای سیال
  • شتاب و سرعت سیال موردنظر
  • میزان اتلاف انرژی
  • شرایط مکان احداث خطوط لوله انتقال سیالات
  • حد مجاز فشار

یکی از تجهیزاتی که هنگام احداث خطوط لوله انتقال برای جلوگیری از بالا رفتن فشار از حد مجازش به کار گرفته می شود، شیر اطمینان است. این شیرها در مکان مورد نیاز روی لوله ها و دیگر تجهیزات نصب می شوند و یکی از وظایف طراح لوله کشی، مشخص کردن محل نصب شیرهای اطمینان در خطوط لوله برای دستیابی به بهترین کارکرد این شیرها است.

شیرهای اطمینان انواع مختلفی دارند که در هر شرایطی به کار گرفته می شوند و عبارتند از:

  • R.V برای خطوط لوله انتقال سیالاتی که سیال مایع دارند
  • S.V برای خطوطی که سیال گازی دارندگاهی اوقات لازم می شود که در کنار یک لوله، لوله های دیگری را حرکت دهیم که در این حالت باید طراحی ما فضای کمی را اشغال کند تا مقرون به صرفه باشد پس باید فاصله های مینیمم بین لوله ها را بدانیم تا از حد مجاز کمتر نشود. اصول پایپینگ در این مورد عبارتند از:
    • معمولاً حداقل فاصله ای که بین پشت لوله تا تجهیزات یا سازه های مجاور باید رعایت شود، در محدوده 150 تا 200 میلی متر است که البته امکان دارد در بعضی اوقات این عدد تا 100 میلی متر نیز کاهش یابد.
    • با توجه به استانداردها، فاصله بین خارجی ترین سطح دو لوله باید حداقل 1 اینچ باشد ولی به طور مثال اگر در طول خطوط لوله ما فلنج نیز مورد استفاده قرار گرفته باشد، خارجی ترین سطح بزرگترین فلنج را باید در نظر بگیریم. در واقع این فاصله برای این در نظر گرفته شده که فضای کافی برای تعمیرات فلنج های دو خط مختلف وجود داشته باشد. با انجام محسبات طبق این استاندارد، برای دو خط لوله دارای فلنج، فاصله مرکز تا مرکز فلنج ها باید حداقل 300 میلی متر در نظر گرفته شود.
    • فاصله ای که یک خط لوله روی زمین تا سطح آن دارد باید حداقل 150 میلی متر باشد ولی اگر یک خط لوله دارای انشعابات فرعی نیز باشد، فاصله آخرین عنصر در انشعاب موردنظر هم باید تا سطح زمین حداقل 150 میلی متر در نظر بگیریم.
  • برای احداث خطوط لوله انتقال سیالات زیر زمینی مانند خطوط فاضلاب، آب آتش نشانی و … نیز باید فاصله تا سطح زمین را بر اساس عوامل زیر تعیین کرد:
    • وجود راه آهن، جاده یا … بالای لوله های زیرزمینی روی سطح زمین: این عامل باعث می شود که عمق لوله ها افزایش یابد تا به خاطر وزن زیاد وسایل نقلیه، لوله ها آسیب نبینند. این عمق با توجه به شرایط محاسبه می شود ولی می توان گفت که معمولاً برای جاده ها، این عمق، 1200 میلی متر است.
    • میزان سرما در زمستان: خاک در این موقعیت به عنوان عایق حرارت عمل می کند و باعث جلوگیری از یخ زدگی می شود. مثلاً این فاصله را در جنوب ایران حدود 60 سانتی متر و در تهران 1 متر در نظر می گیرند.

    طبق این دو اصل فاصله بین خطوط آب یا فاضلاب که زیر زمین اند باید حداقل 600 میلی متر در نظر گرفته بشود. خطوط فاضلاب اما بهتر است پایین تر و با فاصله 300 میلی متری از خطوط آب نصب گردند تا اگر خطوط فاضلاب نشتی داشتند، از تاثیرات منفی روی خطوط آب جلوگیری شود. در حالت کلی نیز توصیه می شود که فاصله حداقلی 300 میلی متری بین دو خط لوله زیر زمینی رعایت شود.اگرچه زمان احداث خطوط لوله انتقال سیالات، لوله، مشهودترین عضو است ولی دیگر اجزا نیز در این طراحی ها مانند زانویی، فلنج، شیر و … نیز به کار گرفته شده ‌اند که رعایت اصول پایپینگ در مراحل طراحی و نصب تجهیزات، کیفیت و همچنین ایمنی کار را افزایش می دهد.

  • اصول پایپینگ برای احداث خطوط لوله انتقال سیالات

 

منبع : https://kpsgroup.ir/piping-principles

ارتباط با ما

تمامی حقوق این سایت متعلق به شرکت فولاد آسان میباشد.

طراحی سایت و سئو توسط شرکت آیوا وب